KORONAVİRÜS SALGINININ ŞİRKET GENEL KURUL TOPLANTILARINA ETKİSİ

1. GİRİŞ

Çin Halk Cumhuriyeti’nin Wuhan eyaletinde ortaya çıkan ve Dünya genelinde birçok ülkeye yayılan Koronavirüs (COVID-19) bulaşıcı hastalığı Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel pandemi olarak ilan edilmiştir. 10 Mart 2020 tarihinde Türkiye’de ilk vakanın tespit edilmesinin ardından sosyal ve ekonomik yaşamı etkileyen çeşitli tedbirler alınmaya ve uygulanmaya başlamıştır. Bu bağlamda sosyal mesafenin korunması ve salgının yayılmasının önlenmesi amacı ile şirketlerin genel kurul toplantıları ile ilgili de çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.

2. ANONİM VE LİMİTED ŞİRKET GENEL KURUL TOPLANTILARI

16.03.2020 tarihli İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile birlikte sivil toplum kuruluşlarının (dernek, vakıf ) genel kurulları ve sivil toplum kuruluşlarının eğitimler dâhil insanları toplu olarak bir araya getiren her türlü toplantı ve faaliyetleri (icra-i zorunluluk gerektiren yönetim faaliyetleri hariç) 16.03.2020 pazartesi saat 24:00 itibariyle geçici olarak ertelenmiştir. Bununla birlikte 20.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca açık veya kapalı alanda düzenlenecek her türlü bilimsel, kültürel, sanatsal ve benzeri toplantıların ve aktivitelerin Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesi uygun görülmüştür. İlgili genelgelerin yayınlanmasının ardından bir görüş anonim ve limited şirket genel kurul toplantılarının Cumhurbaşkanlığı Genelgesi’nde ifade edilen “benzeri toplantı” kapsamında olduğunu ve bu sebeple genel kurul toplantılarının yapılmasının mümkün olmadığını ifade etmiştir. Bu görüşü savunanlar aynı zamanda emredici bir düzenleme niteliğindeki yasağı ihlal edecek şekilde toplanan genel kurulda alınan kararların, butlan yaptırımına tabi tutulmasının gündeme geleceğini hatta toplantı ve aktiviteler yasaklandığından bu yasağın varlığı karşısında genel kurulun var olmasının mümkün olmadığı böyle bir genel kurulda alınan kararların yok hükmünde dahi olabileceğini iddia etmişlerdir[1].

Yayınlanan İçişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı Genelgeleri’nin yanında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından anonim ve limited şirket genel kurul toplantılar hakkında bir açıklama yapılmıştır. İlgili açıklamada[2] şirketler tarafından faaliyet dönemi olarak genellikle takvim yılının seçildiğini ve Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) hükümleri gereğince bu durumun mart ayı sonuna kadar olağan genel kurul toplantılarının tamamlanması gerekliliğini ortaya çıkardığı ifade edilmiştir. Bu bağlamda Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklama ile birlikte şirket genel kurul toplantıları bakımından bazı tedbirler alınmıştır. Yapılan açıklama ile birlikte yönetim organları tarafından TTK ve şirket esas sözleşmesi hükümlerine uygun olarak daha önce toplantıya çağrılan genel kurulların yönetim organlarına genel kurulun toplanmasını beklemeksizin alınacak bir kararla toplantının iptal edilmesi imkânı tanınmıştır. Genel kurul toplantılarının iptal edildiğine ilişkin kararın ilanı taleplerinin Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi Müdürlüğü tarafından karşılanacağı ve örnek ilan metnine de www.ticaretsicil.gov.tr adresinden ulaşılabileceği ilgili açıklamada belirtilmiştir.

İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada elektronik genel kurul toplantı sistemini kullanan şirketlerde pay sahiplerine fiziki olarak katılımda bulunmaksızın elektronik ortamda genel kurul toplantılarını gerçekleştirmeleri yönünde takdirlerini kullanmaları tavsiye edilmiştir. Bununla birlikte ilgili açıklamada elektronik toplantı sitemini şirket esas sözleşmeleri ile benimsememiş şirketlere de elektronik ortamda genel kurul toplantısı yapma imkânı tanınmıştır.

İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamada anonim ve limited şirket genel kurullarının toplanmasını yasaklayan herhangi bir ifade yer almamaktadır. Yapılan açıklama ile anonim ve limited şirketlere genel kurul toplantılarını iptal etme imkânı tanınsa da bu husus şirket yönetim organlarının takdir yetkisine bırakılmıştır. İlgili açıklamayı dikkate alarak anonim ve limited şirket genel kurul toplantılarının yapılmasının mümkün olduğunu söyleyebiliriz. Kaldı ki böyle bir açıklama mevcut olmasa dahi kooperatifler için aşağıda da bahsedeceğimiz kanun düzenlemesi ile birlikte genel kurul toplantılarının ertelendiğini ancak anonim ve limited şirketler açısından böyle bir düzenleme yapılmadığı karşımıza çıkmaktadır. Özellikle kanun koyucu tarafından limited şirketlere elden dolaştırma usulü ile genel kurul kararı alınabilmesi hakkı tanınmışken limited şirketlerin bu süreçte genel kurul toplantısı yapamayacağını ve karar alamayacağını savunmak mümkün gözükmemektedir. Aynı zamanda anonim şirketlerin ülkemizde genellikle az sayıda ortağa sahip olduğu hatta çok sayıda aile şirketinin de bulunduğu dikkate alındığında anonim şirketlerin genel kurul toplantısı yaparak karar alamayacağını söylemek de mümkün değildir. Tüm bunları dikkate aldığımızda anonim ve limited şirketlerin genel kurul toplantılarının yapılmasında herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını, anonim ve limited şirket genel kurullarının toplanarak karar almasının mümkün olduğunu söyleyebiliriz.

Yönetim kurulu veya müdürler kurulu tarafından usulüne uygun olarak yapılan çağrı ile pay sahipleri genel kurul toplantısına çağırılır ancak bazı pay sahipleri sokağa çıkma yasağı kapsamına girdikleri için (yirmi yaş altı, altmış beş yaş üstü ve kronik rahatsızlığı bulunanlar) toplantıya katılamazlarsa TTK m. 446/1-b hükmü gereği iptal davası açabilir. Ancak genel kurul kararının iptal edilebilmesi için toplantıya katılamayan pay sahibinin TTK m. 446/1-b’de ki aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ispat etmesi gerekecektir. Aynı zamanda burada toplantıya bizzat katılamayacak pay sahiplerinin kendilerini vekâlet yoluyla temsil ettirebilecekleri unutulmamalıdır. Özetle bu süreçte toplantıya katılması mümkün olmayan kişilerin toplantıya katılamayacak olmasını fırsata çevirerek genel kurul toplantısı yapılır ve karar alınırsa bu kararın iptal davasına konu olarak iptal edilebileceğini söyleyebiliriz.

3. KOOPERATİF GENEL KURULU TOPLANTILARI

7244 Sayılı Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun m. 2/1 hükmü gereğince 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamındaki genel kurul toplantıları 31.07.2020 tarihine kadar ertelenmiştir. Aynı zamanda bu süre ilgili Bakan tarafından üç aya kadar uzatılabilir. Mevcut organların görev, yetki ve sorumluluklarının ise erteleme süresi sonrasında yapılacak ilk genel kurula kadar devam edeceği ilgili düzenlemede belirtilmiştir.

4. SONUÇ

İç Ticaret Genel Müdürlüğü tarafından yapılan açıklama ile birlikte şirket genel kurullarının yapılmasını yasaklayan herhangi bir ifadeye yer verilmemiş, yönetim organlarına genel kurul toplantısını iptal etme imkânı tanınmıştır. Genel kurul toplantısının iptali imkânı tanınsa da yukarıda da belirttiğimiz gibi bu imkânı kullanmak şirket yönetim organlarının takdir yetkisi kapsamındadır. Aynı zamanda kooperatif genel kurulu toplantıları kanun düzenlemesi ile ertelenmesine rağmen anonim ve limited şirket genel kurulu toplantıları açısından böyle bir düzenleme söz konusu değildir. Sonuç olarak anonim ve limited şirket genel kurul toplantılarının salgın sürecinde yapılmasının mümkün olduğunu ancak kooperatif genel kurul toplantıları kanun düzenlemesi ile ertelendiğinden kooperatiflerin genel kurul toplantısı yaparak karar almalarının mümkün olmadığını söyleyebiliriz.